Veel mensen beschouwen zee-egels als een plaag. Dat is echter niet geheel terecht. Zee-egels spelen namelijk een prominente rol in elk ecosysteem waar ze voorkomen. Een van de belangrijkste taken van zee-egels is het opnemen van dierlijk en plantaardig materiaal dat overblijft nadat deze dieren, planten en algen sterven. Dat is de reden waarom zee-egels soms de vuilnisdienst van het rif worden genoemd, omdat ze de rottende overblijfselen verwijderen die achterblijven bij de normale levenscycli van de organismen in het bewuste ecosysteem.
Zouden er geen zee-egels zijn, dan zouden koraaltuinen niet of nauwelijks worden ontdaan van het almaar groeiende organische afval, met als gevolg dat m.n. algen- en en bacteriepopulaties zouden exploderen. Deze zogeheten "blooms" zijn schadelijk omdat ze het gros van de beschikbare zuurstof onttrekken uit het betreffende biologische systeem, wat uiteraard negatief uitpakt voor de overige flora en fauna.
Pas op voor de stekels van zee-egels
Met andere woorden, de aanwezigheid van zee-egels zorgt voor een gezond evenwicht binnen koraalriffen. Koraalriffen bestaan namelijk uit een delicaat web aan organismen die allen nauw van elkaar afhankelijk zijn. Dat is vooral belangrijk hier in de wateren rondom Tioman, omdat de zee in deze contreien doorgaans een hoog gehalte aan voedingstoffen bevat.
Daarnaast bieden zee-egels ook beschutting tegen roofdieren, met name aan kleinere gewervelde en ongewervelde dieren die nog in de vroege levensfase verkeren. Hierdoor vergroten zee-egels de kans dat deze onvolwassen dieren de geslachtsrijpe fase bereiken. Ook zo dragen zee-egels bij aan een gezond evenwicht in het koraalrifsysteem.
Help onze koraaltuinen beschermen:
koop nooit gedroogde zee-egels als souvenir
Het probleem dat zich soms voordoet zie je vooral wanneer het zeewater een extreem hoog gehalte aan voedingsstoffen bevat. Hierdoor vermenigvuldigen algen- en bacteriepopulaties zich razendsnel, met bovengenoemde
bloom, d.w.z. algenbloei, als resultaat. Door de overvloed aan voedsel explodeert vervolgens ook de zee-egelpopulatie, met een ware zee-egel plaag als resultaat. E.e.a. is hier voor het laatst waargenomen in het jaar 2010, het jaar waarin de zeebodem in sommige delen rondom Tioman bijna geheel bedekt was met enorme aantallen zee-egels.
Niet alle zee-egels zijn per definitie schadelijk
Gelukkig corrigeert de situatie zich in de regel vanzelf, omdat de overvloedige voedselbron in rap tempo wordt opgenomen door de in enorme aantallen aanwezige zee-egels. Hierdoor ontstaat er vanzelf een voedseltekort, waarop het aantal zee-egels dan uiteraard afneemt, met als gevolg dat de situatie vrij snel normaliseeert.
Het laat zich raden hoe de naam 'zee-egel' is ontstaan
Kortom, de gezondheid van een koraalrif is afhankelijk van de balans in het systeem. Daarom is het van het allergrootste belang dat we zee-egels niet klakkeloos verwijderen, wat de reden ook moge zijn, ofwel omdat ze als voedsel dienen, dan wel omdat sommige duikers denken dat zee-egels zich voeden met koraal.
Zee-egels vormen een integraal onderdeel
van de koraaltuinen rondom Tioman
Zee-egels hebben voldoende natuurlijke vijanden, waaronder zeeotters, slakken, krabben en vissen. Deze zijn tezamen doorgaans prima in staat om zee-egel populaties in bedwang te houden. Mocht een plaag zich evenwel voordoen, dan is het goed om te weten dat de situatie van relatief korte duur zal zijn; d.w.z. het natuurlijke evenwicht zal op korte termijn weer terugkeren.
In de tussentijd is het wel van belang dat je goed voor je uit kijkt als je door ondiep water,
loopt.
Zee-egels zijn er in alle soorten, maten en kleuren en hebben mede daardoor voor veel duikers een grote aantrekkingskracht. Als je zee-egels in hun natuurlijke habitat wilt zien, gebruik dan onderstaand formulier voor meer informatie over het volgen van een duikcursus.
